أَبُو الْأُمَّةِ

پدر امّت

یکی از کنیه‌های حضرت مولا علی‌علیه السلام است که همراه پیامبر خداصلی الله علیه وآله، پدر امّت هستند.
حضرت مولا علی امیرالمؤمنین‌علیه السلام می‌فرماید: 
رسول خداصلی الله علیه وآله به من فرمود:

«یا عَلِی! فَقُلْتُ: لَبَّیکَ یا رَسُولَ اللَّهِ‌صلی الله علیه وآله. قالَ: أَنَا وَأَنْتَ أَبَوا هذِهِ الْاُمَّةِ فَلَعَنَ اللَّهُ مَنْ عَقَّنا، قُلْ: آمِینَ. فَقُلْتُ: آمِینَ»

أَبُو الْأَئِمَّةِ الْمَهْدِیینَ‌

پدر امامان هدایت یافته

از کلمات گهربار پیامبر اکرم‌صلی الله علیه وآله است که در روز غدیر درباره حضرت علی‌علیه السلام فرمود:

«إِنَّ عَلِیاً مِنِّی وَأَنَا مِنْ عَلِی‌ّ، خُلِقَ مِنْ طِینَتِی وَهُوَ إِمامُ الْخَلْقِ بَعْدِی... خَیرُ الْوَصِیینَ وَزَوْجُ سَیدَةِ نِسآءِ الْعالَمِینَ وَأَبُوالْأَئِمَّةِ الْمَهْدِیینَ»

(امالی صدوق، ص 125)

أَبُو الْأَئِمَّةِ

پدر امامان

عنوانی است که رسول خداصلی الله علیه وآله در حقّ حضرت فرمود:

«أَنْتَ الْإِمامُ، أَبُوالْأَئِمَّةِ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِکَ»

(بحارالانوار، ج 36، ص 335)
«تو امام هستی، پدر یازده امام که همه از صلب تو هستند».
امام علی‌علیه السلام پدر امامان معصوم‌علیهم السلام است؛ یعنی همه امامان از نسل او و از فرزندان امام حسین‌علیه السلام هستند.

ِابْنُ عَمِ‌ّ الرَّسُولِ‌

حضرت علی‌علیه السلام پسر عموی رسول خداصلی الله علیه وآله است، البته در دایره دین الهی قرابت نسبی و سببی جایگاهی ندارد؛ لکن در کنار سایر مناقب و فضایل علی‌علیه السلام، این قرابت و نزدیکی با پیامبر خداصلی الله علیه وآله خود ارزش و فضیلتی دیگر محسوب می‌گردد.
پیامبرخداصلی الله علیه وآله فرمود:

«عَلِیٌّ أَخِی وَصاحِبِی وَابْنُ عَمِّی»

(الصراط المستقیم، ج 2، ص 81؛ مناقب آل ابی طالب، ج 2، ص 186. تاریخ ابن عساکر، ج 1، ص 131)
در زیارت مخصوصه آن حضرت در روز یکشنبه آمده است:

آیةُ اللَّهِ الْکُبْری‌

کبریٰ مثل عظمیٰ اسم تفضیل و مؤنث اکبر یعنی بزرگ‌تر و بزرگ‌ترین؛ بنابراین علی‌علیه السلام آیت و نشانه بزرگ خدا و بزرگ‌ترین آنها می‌باشد.

(البته همان‌طور که در مقدّمه تأکید شد، هرچه در مورد امیر مؤمنان گفته می‌شود و به عنوان برترین فرد معرفی می‌گردد، مراد غیر از رسول خداصلی الله علیه وآله است.

چون آن حضرت، اول شخص عالم خلقت است و هیچ مؤمن معتقدی به خود اجازه نمی‌دهد که امام علی‌علیه السلام را برتر از پیامبر خاتم‌صلی الله علیه وآله بداند.)

این‌عنوان از القاب حضرت مولا علی‌علیه السلام است که رسول خداصلی الله علیه وآله در مورد آن حضرت فرمود:

«أَنْتَ کَلِمَةُ اللَّهِ الْعُلْیا وَآیةُ اللَّهِ الْکُبْری وَلا یَقْبَلُ اللَّهُ الإِیمانَ إِلّا بِوِلایتِکَ»

(مشارق انوار الیقین، ص 102؛ امالی صدوق، ص 11؛ بشارة المصطفی، ص 18)
«ای علی! تو عالی‌ترین کلمه خدا و بزرگ‌ترین نشانه خدایی، و خداوند ایمان کسی را قبول نمی‌کند؛ مگر با ولایت تو باشد».
خود حضرت مولا علی امیرمؤمنان‌علیه السلام نیز فرموده:

«أَنَا الْحُجَّةُ الْعُظْمیٰ وَالآیةُ الْکُبْریٰ»

(بحارالانوار، ج 39، ص 236)
«من بزرگ‌ترین حجّت خدا و بزرگ‌ترین آیه و نشانه او هستم».

و در دعای افتتاح در شب‌های ماه مبارک رمضان می‌خوانیم: 

«اَللَّهُمَّ وَصَلِّ عَلیٰ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ... وَآیتِکَ الْکُبْری»

(اقبال الاعمال، ص 60؛ مفاتیح الجنان، دعای افتتاح)
«خدایا درود فرست بر امیرمؤمنان‌علیه السلام ... او که بزرگ‌ترین آیه و نشانه توست».